در این مقاله ابتدا به بررسی اصول کار کارواش های سنتی پرداخته و در ادامه با ذکر دلایل عملی به بررسی مزایای ارتقاء دادن این کارواش ها به کارواش بخار میپردازیم.

آب

آب به عنوان بستر اولیه حیات، فراوان ترین ماده مرکب روی زمین شناخته میشود به طوریکه بیش از ۷۱٪ سطح کره زمین را پوشانده است. خواص منحصر به فرد و از همه مهمتر غیر سمی بودن آب موجب شده از همان ابتدای خلقت در تمامی ارکان زندگی انسان نقش بسیار پر رنگی داشته و از تامین غذا تا نظافت و شستشو را در برگرفته است.

پاکسازی و نظافت سطوح خودرو هدف اصلی کارواش ها بوده که بر دو اصل استفاده از فشار بالای آب در کنار استفاده از خاصیت تر کنندگی آن جهت زدودن و ایجاد سیالیت در آلودگی های استوار است و این دو موضوع در کارواش سنتی با استفاده از پمپ واترجت تامین میشود.

فشار آب واترجت ها به طور مستقیم وابسته به موتور الکتریکی همراه آنها است و بسته به قدرت آن فشار بیشتری تامین میکنند. البته این موضوع باعث افزایش مصرف برق شده که این موضوع در پمپ های تک فاز محسوس تر است. خصوصا اینکه محاسبه هزینه برق مصرفی به صورت پلکانی بوده و افزایش مصرف برق مساوی با افزایش تصاعدی هزینه ها خواهد بود.

فشار پمپ ها نباید بیش از اندازه بالا باشد زیرا فشار بسیار بالا و تمرکز آب پر فشار خروجی در کنار زدودن آلودگی ها میتواند موجب آسیب رساندن به رنگ خودرو و حتی قطعات پلاستیکی که استحکام کمتری دارند هم شود.

در پمپ های واتر جت کارواشی با استفاده از افزایش دبی آب خروجی و استفاده از نازل های شستشو با تغییر شکل باریکه آب پرفشار مشکل تمرکز آن را مرتفع کرده تا خطرات احتمالی آسیب رسانی در طی فرآیند شستشو به حداقل برسد. هرچند هنوز هم در صورت استفاده غیر اصولی از لنس کارواش واترجت احتمال برجای ماندن خطوط آب بر روی رنگ بدنه وجود دارد.

افزایش اجباری دبی آب در پمپ واترجت، باعث افزایش مصرف آب در حین شستشو و در نتیجه موجب افزایش پسآب فاضلاب کارواش میشود. در این مورد هم با توجه به محاسبه پلکانی هزینه آب ، افزایش مصرف آب موجب افزایش تصاعدی مخارج کارواش شده و بر درآمد نهایی کاملا تاثیرگذار است.

افزایش پسآب فاضلاب هم موجب بروز مشکلات زیست محیطی شده که با توجه به وضع قوانین جدید موجب ایجاد برخی محدودیت ها در فعالیت کارواش شده و حتی در مواردی استفاده از تاسیسات تصفیه آب و بازگردانی آن به چرخه فعالیت کارواش را امری اجتناب ناپذیر میسازد در غیر این صورت امکان جریمه های مالی وجود خواهد داشت.

در فرایند شستشو با آب خالی برخی از آلودگی ها همچون انواع چربی های طبیعی و صنعتی به علت خاصیت آبگریزی آنها حتی با وجود افزایش فشار و دبی آب پاک نمیشوند. به همین دلیل از انواع شوینده های صنعتی جهت تسریع و تکمیل فرآیند شستشو استفاده میشود. البته نحوه عملکرد مواد شوینده هم متفاوت است.

هنگام استفاده از بسیاری از شوینده ها نیاز به کشیدن فرچه روی سطوح آلوده میباشد در حالیکه در شوینده های جدید تر همچون مواد شوینده نانو نیازی به فرچه کشیدن نمی باشد. باید توجه داشت که اثرات مواد شوینده هم در دماهای متفاوت آب متغیر است.

عموما با افزایش دمای آب قدرت حلالیت آن بیشتر شده و همین موضوع به طور مستقیم بر روی میزان پاک کنندگی مواد شوینده و در نتیجه سرعت و کیفیت شستشو اثر گذار است. این موضوع در فصول سرد سال که اتفاقا با توجه به وقوع بارندگی ها و افزایش آلودگی معابر زمان اوج کارکرد کارواش ها محسوب می شود بسیار حیاتی وتاثیر گذار است.

نکته دیگری که در کارواش های سنتی مطر ح است محدودیت ارایه خدمات موتور شویی و داخل شویی است. این موضوع در مورد خودرو های گرانقیمت که اتفاقا جزء عوامل اصلی افزایش درآمد کارواش ها قرار دارند، بیشتر احساس میشود. هر چند که با استفاده از شوینده ای نانو خصوصا در بخش داخل شویی تا حدود زیادی این محدودیت ها کمرنگ شداند.

اما هنوز هم به دلیل گرانقیمت بودن سنسور های به کار رفته در این خودرو ها هرگونه آسیب دیدگی ناشی از شستشوی با آب در قسمت های برقی خودرو و یا آسیب دیدگی چرم صندلی ها و یا سقف و داشبورد ماشین علاوه بر وارد آوردن خسارت مالی بزرگ موجب از دست دادن وجهه و اعتبار کاری کارواش شده که حتی ممکن است باعث تعطیلی آن گردد.

با این حال و با وجود هزینه های بالای آب و برق مصرفی و مشکلات دفع پسآب کارواش به عنوان مولفه های بحرانی و حتی با وجود محدودیت و ریسک بالای خدمات رسانی در زمینه موتور شویی و داخل شویی به عنوان مولفه های ثانویه همچنان کارواش ها جژء مشاغل خدماتی با درآمد بالا محسوب شده و به دلیل عدم نساز به مهارت تخصصی روز به روز بر طرفداران آن افزوده میشود.

بنابر این هر گونه تغییر و تجهیزی که منجر به کاهش اثر مولفه های بحرانی و افزایش بهره وری مولفه های ثانویه گردد تاثیر بسزایی در عملکرد و کاهش هزینه های کارواش داشته و موجب افزایش چشمگیر درآمد آنها می شود. جدید ترین و بهره ور ترین تجهیزی که به عنوان راه حل این محدودیت ها با موفقیت استفاده شده کارواش بخار می باشد.

ویژگی های بخار آب

بخار آب حالت گازی آب بوده که در اثر افزایش دمای آب بوجود می آید و همچون آب غیر سمی است . برای تشکیل یک کیلوگرم بخار آب به حدود 540 کیلو کالری حرارت مورد نیاز است. نقطه جوش آب در فشار 1 اتمسفر برابر 100C است که با تغییر فشار محیط نقطه جوش آب تغییر یافته ودر صورت افزایش فشار نقطه جوش آن افزایش میابد. از طرفی با تبدیل شدن آب به بخار حجم آن در دما و فشار استاندارد 1700 برابر میگردد. ویژگی که علاوه بر صرفه جویی در مصرف آب در بسیاری از صنایع جهت تبدیل انرژی حرارتی به انرژی مکانیکی استفاده می شود.

چرا کارواش بخار ؟

بر اساس آنچه پیشتر بیان شد نظافت خودرو در کارواش بر دو اصل استفاده از فشار آب و تر کنندگی آن استوار است و مواد شوینده جهت از بین بردن چربی ها و حرارت آب به عنوان تسریع کننده از عوامل مهم در شستن خودرو بوده و همچنین صرفه جویی در مصرف آب و برق و کاهش پسآب فاضلاب عوامل موثر در افزایش درآمد محسوب می شوند.

آنچه کارواش بخار فراهم میکند بخار آب پر فشار است که به طرز فوق العاده و در عین حال بسیار ساده ای تمام معایب کارواش آب را پوشش داده و نتایج بی نظیری بر جا گذاشته است. در اینجا هم همان دو اصل فشار و تر کنندگی آب برقرار است با یک تفاوت اساسی که آنهم تفاوت اثر بخار پرفشار نسبت به برندگی آب پر فشار میباشد.

با وجود فشار بالای بخار مورد استفاده در کارواش بخار به علت افزایش حجم 1700 برابری بخار نسبت به آب در حقیقت دبی آبی که به صورت بخار خارج میشود کمتر از 10 درصد حالت قبل بوده و نه تنها هیچگونه اثر برندگی ندارد بلکه در حین همراه داشتن آب کمتر، سطح بیشتری را پوشش می دهد. این نکته اساسی در مصرف بسیار پایین آب کارواش بخار می باشد.

در پمپ واترجت با استفاده از موتور برقی پر مصرف فشار آب ایجاد می شود و لذا با قطع جریان برق بلافاصله فشار قطع میشود. همچنین با استفاده از افزایش دبی آب و استفاده از نازل پخش کننده آب، برندگی آن را از بین میبرد در حالیکه فشار بخار در دستگاه کارواش بخار مستقل از پمپ فشار قوی بوده و صرفا با استفاده از حرارت مشعل با استفاده از برق تکفاز ایجاد میشود و با توجه به وجود همیشگی بخار ذخیره حتی در صورت قطع جریان برق فشار بخار موجود بوده و بسته به ظرفیت بخاردهی دستگاه تا نیم ساعت هم قطع نمیشود.

باید توجه داشت که بخار تولیدی دارای گرمای مطلوبی است که در کنار پاک کنندگی بخار موجب ضد عفونی شدن سطوح و محیط هم میگردد. یکی دیگر از مزایای بخار مورد استفاده اثر گرمای آن بر چربی ها و روغن های صنعتی روی سطوح بوده که باعث کاهش چسبندگی آنها روی سطوح شده و به راحتی پاک میشوند. اثر گرمای بخار به حدی است که حتی میتواند در صورت وجود اثرات قیر روی بدنه را هم از بین ببرد. کافی است در این حالت از بخار به صورت متمرکز در ناحیه آلوده به قیر استفاده نمایید.

هرچند به لطف اثرات مفید گرمای بخار حتی بدون استفاده از مواد شوینده هم امکان پاک شدن سطوح کثیف و حتی آلوده به چربی و قیر در قسمت بدنه خودرو وجود دارد اما باید اذعان نمود که استفاده از شوینده ها خصوصا شوینده های نانو در کنار بخار علاوه بر افزایش محسوس کیفیت پاک کنندگی باعث افزایش سرعت شستشو نیز میشود.

یک امتیاز ویژه استفاده از بخار در روشویی به دلیل اثر تماسی ملایم بخار پرفشار بر روی بدنه در کنار حرارت مناسب آن قابلیت حذف خط و خش های سطحی و ایجاد شفافیت در رنگ خودرو می باشد. این ویژگی به حدی محسوس است که به طور کامل سرعت پایین شستشوی بدنه با بخار را نسبت به آب تحت شعاع قرار داده و تقریبا بی اثر نموده است.

قابلیت انحصاری کارکرد کارواش بخار در دو موضوع داخل شویی و موتور شویی به طور کامل بروز پیدا میکند. اصولا یک دستگاه کارواش بخار تخصصی باید قابلیت تولید دو نوع بخار خشک و بخار تر را به صورت مستقل و همزمان داشته باشد. تفاوت این دو نوع بخار در میزان رطوبت موجود در بخار است در حلیکه دمای برابری دارند که موجب ایجاد قابلیت متفاوت درکاربردهای آنها می شود.

هرچقدر تر کنندگی کمتر و پاک کنندگی بیشتر باشد نتیجه مطلوب تری حاصل میشود. اصولا از بخار خشک به دلیل کیفیت بالاتر بخار که منجر به اثرگذاری سریعتر روی آلودگی ها شده و رطوبت پایین تر به دلیل کمتر خیس شدن سقف و خصوصا صندلی ها در داخل کابین استفاده میشود. به طوریکه پس از اتمام شستشو به جای حس خیسی فقط احساس نم زدگی وجود خواهش داشت.

در مورد قسمت موتور هم با توجه به در معرض شستشو قرار داشتن بعضی از قسمت های برقی حساس خودرو از جمله ECU خودرو هرچه میزان ترکننگی پایین تر باشد بهتر است. اما از طرفی به دلیل وجو داشتن چربی های صنعتی سنگین در این قسمت وجود سیالیت بالاتر ضروری می گردد. به همین دلیل در قسمت موتور شویی از هر دو نوع بخار بسته به شرایط آلودگی ها به تناوب و تناسب استفاده میشود.

وجود آثار گل لای در بدنه خودرو امری بسیار عادی بوده و در حقیقت علت عمده مراجعات به کارواش همین موضوع میباشد. با استفاده از بخار تر در شستشود بدنه به راحتی میتوان آثار گل و لای و سایر آلودگی ها را از بین برد. البته در صورت وجود لکه های قیر بر بدنه استفاده از بخار خشک ضروری خواهد بود. کاهش شدید مصرف آب در شستشوی بدنه بواسطه بخار موجب کاهش شدید پسآب فاضلاب شده به طوریکه عملا پسآب قابل دفعی تولید نخواهد شد.

وظیفه تولید بخار پرفشار در کارواش بخار توسط مشعل اتوماتیک دستگاه انجام میگیرد. دو نوع مشعل گازی و گازوییلی با ظرفیت حرارتی یکسان بسته به شرایط محیط کارواش و دسترسی یا عدم دسترسی به لوله کشی گاز طبیعی توانایی تولید حرارت مورد نیاز را دارند. موضوع مهم در میزان مصرف سوخت افقی یا عمودی بودن دستگاه و تعداد پاس های حرارتی آن میباشد. دستگاه های افقی با سه پاس حرارتی بهینه ترین و کم مصرف ترین بوده و تا 20 درصد در میزان مصرف سوخت تاثیرگذارند.

از طرفی عدم نیاز به برق سه فاز یک مزیت بسیار مهم و اساسی محسوب شده که امکان راه اندازی دستگاه را در هر مکانی حتی در صورت نبود برق شهری با استفاده از باتری ماشین و اینورتر راه اندازی نمود. البته استفاده از باتری و اینورتر تنها در مورد کارواش های بخار سیار توصیه میشود. بدین ترتیب مصرف برق بسیار پایین دستگاه کارواش بخار باعث کاهش قابل ملاحظه بخش عمده ای از هزینه های کارواشی خواهد شد.

مصرف آب در دستگاه کارواش بخار به دلیل افزایش 1700 برابری حجم بخار نسبت به میزان آب مشابه بسیار کمتر بوده و تقریبا پسآب فاضلابی تولید نخواهد کرد. این موضوع موجب کاهش چشمگیر مصرف آب کارواش شده و امکان راه اندازی دستگاه را حتی در مکان های دارای مشکل تامین آب میسر میسازد. باید به این نکته توجه داشت که هزینه مصرف آب در کارواش بسیار بالا بوده و در کنار هزینه برق مصرفی عمده هزینه های کارواش را شامل میشوند.

در مجموع با توجه به توضیحات داده شده استفاده از کارواش بخار در شستشوی خودرو موجب صرفه جویی در هزینه های هر سه مولفه بحرانی یعنی مصرف آب، مصرف برق و کاهش شدید پسآب فاضلاب شده و با وجود اضافه شدن هزینه سوخت دستگاه به هزینه های جاری،کاهش هزینه های کلی را به دنبال خواهد داشت. از طرفی به علت میسر شدن امکان شستشوی تخصصی داخل و موتور خودرو بوسیله بخار و اضافه شدن دستمزد خدمات صفر شویی که گاها به 10 برابر دستمزد روشویی میرسد، در آمد کلی کارواش رشد چشمگیری خواهد داشت.

سایر مقالات